Kenali Ilmu Faraid

Ilmu faraid dikenali juga sebagai mawarith, yang bererti harta peninggalan si mati yang akan dibahagikan kepada ahli warisnya. Ilmu faraid ialah suatu ilmu dengannya dapat diketahui orang yang menerima pusaka dan orang yang tidak dapat menerima pusaka dan kadar yang patut diterima oleh tiap-tiap waris dan cara pembahagiannya. Dengan ibarat yang lain ilmu faraid itu ialah beberapa kaedah yang diambil dari ilmu fiqah dan hisab, dengannya diketahui mengenai ketentuan bahagian orang yang mempunyai hak terhadap harta yang ditinggalkan simati dan bahagian masing-masing daripada waris itu.

Asas hukum faraid adalah keadilan kerana turunnya ayat Mawarith adalah untuk mengelak ketidakadilan yang berlaku dalam masyarakat. Jabir bin Abdullah meriwayatkan bahawa dia sedang bersama Rasulullah s.a.w. apabila seorang perempuan Ansar datang bersama dua orang anak perempuannya. Perempuan itu berkata ``Ya Rasulullah, ini adalah anak Thabit bin Qais yang telah mati syahid dalam perang Uhud. Bapa saudara mereka telah mengambil semua harta pusaka mereka dan tiada apa yang tinggal lagi untuk mereka.'' Maka turunlah ayat yang menentukan bahagian-bahagian yang berhak diterima oleh ahli waris daripada harta pusaka.

Dengan sebab itu, dalam pembahagian harta pusaka Islam, faraid adalah jalan terakhir yang akan diambil setelah tiada persepakatan diperoleh di kalangan waris.

Secara ringkas daripada kefahaman dan penerangan ayat surah al-Nisa' (ayat 11, 12 & 176) dan hadith Nabi Muhammad s.a.w. maka dapatlah dibuat rumusan dan kesimpulan iaitu ada beberapa perkara yang perlu dilunas, diselesai, ditunai dan dibayar atau disempurnakan terlebih dahulu sebelum pembahagian harta secara faraid dapat dibuat. Perkara-perkara itu ialah :-

- Hak yang berkaitan dengan zat harta itu sendiri iaitu zakat, gadaian dan nazar.
- Perbelanjaan bagi mengurus jenazah si-mati seperti kain kapan, keranda, upah mengusung, upah memberi mandi, upah menggali kubur dan perkara berhubung dengan pengurusan jenazah.
- Hutang piutang yang bersangkutan dengan tanggungan si-mati seperti upah haji jika si-mati semasa hayatnya berkemampuan untuk mengerjakan haji tetapi tidak menunaikannya.
- Wasiat yang tidak lebih daripada satu pertiga daripada keseluruhan hartanya tetapi bukan kepada ahli waris.

- Setelah disempurnakan segala perkara di atas, baki kepada harta itu bolehlah dijadikan faraid dan dibahagikan kepada semua ahli waris yang berhak.